بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس و اثرات آنتی اکسیدانی، محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی عصاره گیاه nepeta pogonosperma

مقدمه: گیاه nepeta pogonosperma از خانواده نعناع (labiatae)، یکی از گونه های پونه سای انحصاری ایران (در منطقه الموت) می باشد. ترکیبات گزارش شده از جنس پونه سا شامل فلاونوئیدها، ایریدوئیدها، فنل ها و دی ترپن ها می باشند. گیاهان این جنس معطر بوده و اثرات آنتی اکسیدانی، ضدمیکروبی، حشره کشی، ضدالتهابی، ضددردی و ضداضطرابی دارند، همچنین در طب سنتی به دلیل داشتن اثرات خلط‎آور، ضدعفونی‎کننده، ضدسرفه، ضدآسم و تب‎بر استفاده می‎شوند. هدف: هدف از این مطالعه بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس و اثرات آنتی اکسیدانی، محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی عصاره گیاهnepeta pogonosperma در زمان گلدهی می باشد. روش بررسی: محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی گیاه به روش رنگ سنجی اندازه گیری شد. ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه به وسیله روش های روبش رادیکال های آزاد dpph و abts و قدرت آنتی اکسیدانی - احیاءکنندگی فریک (frap) مورد ارزیابی قرار گرفت. اسانس به روش تقطیر با آب به دست آمد و با کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: عصاره دارای محتوای تام فنلی بیشتری نسبت به محتوای تام فلاونوئیدی بود. عصاره متانولی اثر روبش رادیکال dpph متوسطی (ic50 زیر 200 میکروگرم در میلی لیتر) از خود نشان داد. 50 ترکیب که جمعاً 95/95 درصد ترکیبات اسانس را شامل می شدند، شناسایی شدند. ترکیبات اصلی تشکیل دهنده اسانس گیاه شامل 8،1 - سینئول و 7aα, 7α, 4aα- نپتا لاکتون بودند. نتیجه‎گیری: نتایج به دست آمده نشان می دهند که عصاره گیاه n. pogonosperma دارای اثرات آنتی اکسیدانی بوده و می تواند به عنوان منبع بالقوه آنتی اکسیدان های طبیعی برای درمان برخی بیماری ها درنظر گرفته شود. جهت شناسایی ترکیبات شیمیایی فعال گیاه و ارزیابی های بیولوژیک جامع تر تحقیقات بیشتری ضروری می باشد.